9/11 Loose Change

Pomorstvo Ulcinja
Ulcinj je mjesto duge i bogate pomorske i trgovacke tradicije, Pomorstvo ovog grada svoj najveci uspon dostiglo je u XVII, XVIII i tokom XIX vijeka Pomorska trgovina Ulcinjana vlastitim brodovima odvijala se s vecim lukama i trgovackim centrima Jadrana, Levanta i Sredozemlja. Ulcinjani an prevozili zito u Veneciju, Istru, Trst, zatim vunu u Djenovi,  duvan u nekoliko jadranskih luka i dr. Za vrijeme turske vladavine (1571-1880) Ulcinj je sa svojom trgovackom flotom bio glavni stub Otomanskog Carstva na Jadranu.  Ulcinjski brodovi su po potrebi su sluzili  Porti i u ratne svrhe, pogotovo protiv velikog rivala Venecije. Hrabri i vjesti pomorci Ulcinja  slabo su priznavali drzavnu vlast Turaka. Do proglasenja Mehmeda Busatlije za vezira Skadra, Ulcinj je bio kao neka mala republika. Skadarski vezir, da bi obuzdao gusarstvo koje je tada uzelo maha, na prevaru je u luci Valdanos potopio ulcinjanske ladje i tek tada mu Ulcinjani priznaju vast. U XVII vijeku ulcinjska flota po pisanju Baldaccija imala je 500 trabakula, koje su plovile po Sredozemnom moru. Mnogi ratovi su cesto ugrozavali razvoj ulcinjanske flote. Do svoje kulminacije brodovi na jedro dosli su prije rusko-turskog rata (1876-1878), kada je ulciniska flota imala oko 400 jedrenjaka. Za vrijeme cmogorske vladavine (1880-1918), u Ulcinju je registrovano 107 jedrenjaka. Ulcinjani su bili vjesti moreplovci i dobri brodograditell. Staro brodogradiliste se nalazilo ispod Starog grada, do danasnjeg turbeta Fani Francuski kanzul Hecquard, u Skadru, pise da se u Ulcinju nalazi brodogradiliste gdje se grade brodovi od 100 do 200 tona. Kasnije su se na njemu gradili i veci brodovi, galeote, ali je Porta 1737, godine zabranila njihovu izgradnju i rekvirirala ih da bi sprijecili gusarenje. Osim mjestana od kojih su najpoznatiji bili Hus Omen, Usta Osman Beciri, Sali Maljoja i Adem Tivari, brodove su na ovom brodogradilistu gradili i dubrovacki i korculanski majstori. Sa avoga brodogradilista je porinuta u More , posljednja jedrenjaca 1878, godine, koja je poslije pripajanja Crnoj Gori 1880 godine, dobila ime »Nadezda«.
Gusarske Price
Ulcinjsko gusarstvo se spominje jos u XIV vijeku, ali naseljavanjem gradu sa 400 arapskih pirata s Malte, iz Tunisa i Alzira, poslije Kandijskog rata (1669), Ulcinj se u XVII i XVIII vijeku pretvorio u opasno gusarsko gnijezdo. U pocetku na fustama i tartanama, a kasnije vecim brodovima - galeotama, koje su izgradili u brodogradilistu u podgradu Starog grada napadali bi trgovacke brodove pod raznim zastavama, oplackali ich i hitro doplovili u zaklone. Od opasnih napada gusarskih zapovjednika brace Karamindzoja, Lika Cenija, Ali Hodze, Uluc Alije j drugih, najvece stete je pretrpjela mIetacka flota. Da bi ocuvaler dobre odnose sa svojim rivalima, Austro-Ugarskom i Venecijom. Porta je odlucila da nakon Morejskog rata (1714-1718) unisti ulcinjsku pirateriju. U doba gusarstva, ulcinjski pirati su se bavili i trgovinom crnim robljem. Tripolis (Tarabulus) je bila glavna izvozna luka u kojoj su se kupovali robovi iz raznih krajeva Sjeverne Afrike, medju kojima je bilo i dosta djece od 2-3 godine. Roblje su gusari i trgovci preprodavali ili ostaviiall da rade na svojim imanjima ili brodovima. Do 1878, godine u Ulcinju je zivjelo 100 kuca crnaca, a trg je u Starom gradu, na kojem je, po predanju, bio kao zarobljenik i cuveni pisac, Servantes, postao Trg robova. Bilo je i onih koji su u Ulcinj dolazili slobodno. Crnkinja Zahra, porjeklom iz Sudana, udala se za Ulcinjana, majora u turskoj vojsci, Hadzi Halila Ficija. Kasnije u Ulcinju crnci su uzivali vise sIobode, dvojica od njih naprimjer bili su i kapetani brodova. Na brdu Pinjes nalazi se polje po imenu »Arapsko polle<<(Fusha e arapve). Tu su se sastajali crnci i igrali svoje ritualne igre. Vezano s tim igrama nastala je temperamentna igra »Saravelji<< kao kombinacija domaceg, ulcinjskog, i africkog melosa i ritma, koja se i danas u modificiranom obliku rado igra, U to doba postojala je i kafana »Trumo<< koja se zvalaa i arapska (crnacka) kafana jer su vlasnik i posluga bili samo crnci. Usipjesno izveden napad na neku ladju, gusari bi po povratku proslavili bucnom festom u uvali Male plaze. U velikim kazanima kuvala se alva (orijentalna poslastica) i mjesala veslom. Veslom su dijelili i zaplijenjeno blago sa mletackih, austrougarskih, dubrovackih, a ponekad i turskih brodova, pod cijom su zastavom i plovili.
Danas je Ulcinj jedini grad na Jadranu gdje vec nekoliko generacija zive stanovnici tamne boje.
Legenda o Lika Cenu - Cuveni ulcinjanski gusarski starjesina Lika Ceni, jednom prilikom potopio je brod na kome su bili hadzije (hodocasnici) na putu za Meku. Sultan ga je zbog ovog cina gonio i odredio veliku svotu novca onome koji ga bude uhvatio ili ubio. U to doba pojavio se na moru drugi gusar Lambro (Aralampija) rodom iz Grcke. Lambro je postao strah i trepet za mnoge pomorce i trgovce, pa je Sultan davao jos vecu nagradu onome ko ga ubije. S obzirom da se niko nije nasao da to ucini, Sultan poruci Lika Cenu da ce mu sve oprostiti, pa ga i nagraditi ako bude uspio ubiti ili zarobiti Lambra. Lika Ceni sa zadovoljstvom primi ponudu i obaveze se da ce »ili ubiti Lambra ili sam poginuti«, Nakon izvjesnog  vremena dodje i do dvoboja u kojem Lambro biva ubijen. Za ovu ucinjenu uslugu, Sultan je Lika Ceni podario titulu kapetana po cemu se kasnije i njegovo potomstvo prozvalo.
pocetak