Para shumë vjetësh, në nji shtëpi  jetonin të lumtur, babai më tri vajza.Secilia vajsa më ë bukur së tjetra. Ishin më flokë të gjata e me trup si selvia. Vasha të vyeshme, të mençura dhe punëtore. Prej të tri vajzave njëra dallohej. Ajo ishtë e treta që quhej Fatmire. Fatmirija gjithmonë gjendej pranë babes, në fushë në  ullishtë dhe në gjueti. Kjo qysh e vogel ia zëvendësoi djalin, që i mungonte. Kalin e lendronte si ndonjë princ, kurse më shpatë nuk ia kalonte asnjë djalë në rrethin.
Babai nganjëherë brengosej për vashën e vogël. Dy vajzat e para menjëherë u fejuan por të tretës as që i bintë kjo punë ndër mend. Shpesh merrte kalin dhe e lodronte në një gji të fshehur të detit. Aty endej gjitmonë më kenaqesi. Ketu, për të pari e pa edhe i biri Abazit, kryetarit të asai krahine. Ai qëndronte i mëshehur mbas drurit duke e veshtuar vajzën. Flokët e gjata i binin mbi shpinë gati deri të këmbët, sytë e saj të kaltërt bashkohen me ngjyrën e detit. Djali u habit nga bukuria  dhe doli nga vendi i fshehur. Por, vajza sa e vërejti që dikush po lëviz andej, i hipi kalit dhe iku si era; duka mos vërejtur mirë se kush ishte. 
  Pasi që djalit nuk i hiqej nga mendja, vajza pranë pellgut të detit nisi ta kërkoj.
   „Ajo është si floçkë ë detit. Di të grahë kalin shpejt si era." U shpjegonte djali njerzve.
    Fshataret ë dinin se askush tjetër nuk mund të ishtë, përveç Fatmirës. Vetëm ajo në këtë anë nuk ka frike që të  shkoj në pyll të pishave buzë detit. Vetëm ajo mund ta lodrojë ashtu kalin.
   Djaloshit, ia treguan emrin ë vajzes dhe shtëpinë  e saj. Babai dhe djali i ri u ulën dhe folën si burrat. Duke qenë i  bindur që ky  ishtë djalë i mirë, babai ia p r e m t o i vajzen më të dashur të zemres së tij.
     Babai ë pa shume vështirë si t'ia tregojë ndodhin vajzës.Nuk dintë si do ta pranojë këtë lajm, vajza lozonjare. Kur ia shpjegoi babi, Fatmires i shkuan lotët.
        -Po më largon nga konaku, o babe?!-
       -Ti ë di moj bijë që vajzet ë kanë vendin te burri, kurse unë do të jëm gjithmonë këtu për ty.
       Nuk folen më. Martesa së saj ishte vendosur mbas të shkojnë nuse të dy vajzat ë para. Deri atëherë Fatmirja do të përgatitet si është më mirë.
         Motrat e parë dhe e dyta ishin të martuara kur një  ditë vjen babai gjith i  shqetësuar. Atë menjëherë diktoi Fatmirja dhe e pyeti për shkakun ë shqetësimit. 
        -Janë dukë kërkuar në  çdo shtëpi nga një mashkull për me e çu në mjdan më Bajalozin, që ka ardhur nga deti dhe është armik i gjytetit tonë. Shtëpija jonë moj bijë ka pas githmonë trima, çfarë trimi jam unë sot?! Një plak i thinjur e i pavyeshëm. A mund sot të këtë ndonjë dobi prej meje?
         -Baba, ti mos u bën merak se në shtëpinë tënde nuk mungon trimëria,- i tha vajza. 
       -Duhet ë jetë mashkull, mirëpo unë djalë nuk kam, 
       -S'ka gje, babë, unë do të bëhem mashkull. Po i vesh rrobat e tua dhe po i pres  flokët që mos të më pengojnë, -tha vajza që t'ia lehtësontë brengat babait.
       -Kjo punë nuk bëhet, a ë di ti moj bije që dy herë duhesh të ndalohesh në pallatin ë djalit të Abazit (kryetarit). Njëherë kur të shkosh dhe të dyten herë kur të kthehesh nga rruga.
      Ai është baba i fejuarit im, por fatmirisht ai as që më njëh. Une atë lehtë do ta mashtroj.
      Në kohërat ë lashta të  rendit feudal gjatë kërcënimeve dhe provokimeve të ndryshmë bëhej dyluftimi të cilin ë quanin mejdan. Armiqtë që vinin  të okuponin krahinat ëhuaja  së parit u drejtoheshin  sundimatarit të krahinës që të gjente trimat ë tij t'i dilnin në mejdan trimave, bajlozave të tij. Sundimatari i atij vëndit isht i shtrënguar që gjente një rival osë t'ia dorëzonte tërë krahinën atij  sundimatari që ia kishte arriur në tokën e tij. Personi që vendoste t' i dale në mejdan armiku. detyrohej që së parit të shkonte të kalojë naten të sundimatari i vendit të tij. Gjithashtu ketë punë duhet të bentë edhë nëse fitontë mejdanin që të  vinte për të marrë dhuratateë merituara nga kryetari  atdheut të tij. Andej këtë punë duhet ta bënte edhë Fatmirja...
E dhe pse ishtë i bindur që ajo ka forcë t'i përballojë çdo rreziku,babai nuk deshi në asnjë menyrë që ta lëshojë vajzën. Në fund, dukë i premtuar së do të ruhej nga çdo rrezik ë  bindi babain. Veshi rrobat e prindit, morri shpatën, shkurtoi flokët, e u nis për në mejdan.
      Ruga e çonte pranë shtëpisë së të fejuarit, ku patjetër duhet të kalontë natën. Ajo ishte një shtëpi e madhë dhe e pasur.Më se dhjetë kuaj rrinin në hajat, pranë pallatit. Dhomat ishin të mëdha dhe bukur të stolisura. Vajzës i pëlqente çdo gjë që e shihte.
     Pranë shtëpisë i del një djalë i gjatë dhe shumë i hijshëm, më sy të zi e të mëdhenj. Ai ë vështronte duke iu  afruar sikur do të kërkonte diçka. Prej habie djali nuk diti as ti flasë mikut që po i afrohej.
     -A keshtu pritet miku, o i zoti i shtepise?- i  tha vajza e shndërruar në një djalosh të ri.
    -Më fal miku im! Hajde, urdhëro se shtëpia ime është tash shtëpia jote,-ia pret djali i kryetarit.
     Hyn brenda, dhe djali e priti mikun  ngrohtësisht. I qiti përpara lloj-lloj gjellërash dhe ia dha odën më të mir  për fjetje.
     Djaloshi mikpritës në vetë diçka dyshonte. Iu duk ky mik fort i ri dhe i dukej sikur e kishte parë diku këtë person. Këto dyshime ia paraqiti edhe nënës së vet:
        -Moj nënë, ky miku ynë, po më duket fort i ri. Fytyren ë ka si fytyre vajzë!
        -çoje të gjilpërat dhe të gjergjefat dhe në qoftë së është vajzë do të diktohet menjëherë- i tha nëna.
        Djali e degjoj nënën dhe veproj sipas këshillës së saj. Mirëpo, Fatmirija nuk mashtrohej lehtë, ngriti zërin lartë, sikur u hedhërua:
      -Po ku më prure kete të gjilpërat ë gjergjefët ore lum miku , a nuk paske  ç'të më tregosh  ndonjë kalë të mire  apo ndonjë shpatë?
      -Po si jo-ju përgjigi  djali - Bile shpata shumë të çmuar, të mëdha  e të mprehta. Cilindo qe ta do zemra, ty do dhurojë me kënaqësi...
     Tansh e tutje djali nuk dyshonte më. Para, mikut, i qet disa shpata të forta dhe të stolisura me ar e argjend. I trigoi ëdhë shumë e shumë armë të tjera. Fatmirja zgjedhi vetëm litarin me dy majë dhe djalit i thotë keshtu:
     -Unë kamë shpatën që e kam trashëguar. Kjo shpatë ka therë shumë armiq, dhe Bajalozin e detit do ther me këtë.-
    -Atëher mua më mbetet të të deshiroj të jesh fitues dhe të shihemi përsëri.-i tha djali.
         Vajza, të nesërmen në mëngjes iu falenderua për mikpritjen që ia beri dhe shkoi që t'i dale në mejdan Bajlozit.
         Njerëzit që   ndodheshin atypari filluan të  tallen me të:
         -Prej nga  na erdhe  ti, o njeri që mezi rri në këmbë?! Bajalozi as që mërzitet për ty më të dalë dopak,- i thanë ata.
         -Bajalozi lë të dalë në qofte së e quan veten burre! Kur ka frikë nga një djalë pa mjekërr, nuk ka çka të bëjë ëdhë ndër luftëtarë.- iu përgjegj me krenari"djali".
         -Kush të ka frike ty orë kepec!Ti s'me arrin as të gishti i vogel.  -iu përgjegi Bajlozi që i doli menjëherë si dëgjoj vendosmërinë e djalit.
         Ai vërtetë  ishte dy  krena më i madh se vajza, kishte një fëtyrë të rrepte që kur ta shikosh të shtinte tmerrin.Por, Fatmirja as që i luajti nga pamja e tij. E shkathët dhe e shpejtë si ndonjë shqiponje. Fatmirja nxori konopin me dy krerë, dhe ia hodhi rreth fytit. Me shpatën e saj që ndriçonte si rreze dielle, ia verbojë sytë Bajalozit të cilin e preu per disa sekonda. 
       E gjithë kjo përleshjë u zhvillua më nje shpejtësi të madhë. Njerëzit rrinin dukë i fërkuar sytë. Nuk besonin që beteja kaq shpejt mori fund.     Ky djalë na shpëtoi të gjithve. Ky na lirojë nga tmerri i mallkuar. Merreni-merreni-vishni këtë djalë fund e maje më ar! brohoriti tërë populli.     Trimin e mbanin mbi supe, dhe me muzikë e prunë përpara shtëpisë së djalit të Abazit, i cili kur dëgjoi lajmin e mirë u gëzua pa masë.
     Në shtëpinë e tij e pritin sikur pritnin mbretin e vendit. Fatmirja me djalin e kryetarit u ulën dhe bisiduan gjatë, deri vonë. Asaj i pëlqente shumë djali, por në asnej menyre nuk e dikonte se ajo është e fejuara e tij.
      Kur shkuan për të fjetur secili në odë të vet, i fejuari prap dyshonte, prandaj i tha nënës: Nënë ata sy të kalter të këtij mikut tonë unë  kam parë diku! Miku ynë duhet të jetë vajzë! 
       -Atëherë birë në do t’ia vendosim edhe një provë tjetër. – Ti do t'ia vendosësh trëndafilin pranë dritares Në qoftë se miku ynë është vajzë trëndafilja, brenda natës, do të vyshket. - i tha nëna. 
        Djali veproj sipas porosisë së nënës.
       Kur Fatmirija vërejti lulen iu kujtua kracka që ia kishte përegatitur ai. Ajo natën duke ujitur atë lule. Tërë natën i qitë për çdo orë nga një pike ujë. Kështu trëndafilja qëndroi ë freskët si vesa.
     Në mëngjes kur fatmirja ishtë duke u pergatitur për rrugë, djali e vërejti që lulja nuk kishte ndërruar, prandaj nuk i tha gjë mikut, përveç që e ftoi në dasmë:
      -Ti do të jesh mysafiri im i parë. Ja ku po ta jap unazën që ta dish që pa ty nuk bëhet dasma!
       Fatmirja njëher deshi që të kundërshtonte, por kur e vërejti vendosmërinë e djalit, mori unazën dhe vetëm heshti. Pa u vonuar shumë u nis për në shtëpi.
   Atje e priste babai i cili ishtë brenqosur shumë. Kur e pa vajzën e vet, lotët i rrodhën curil nga  gëzim.
       - Bija ime, ti nesër ke martesën tënde, duhet të jesh e përqatitur, - i tha babai.
       - Mos u brengos, babai im, unë tani jam më të vertetë e përgatitur.
        Këto fjalë e gëzuan shumë babain plak, e kuptoi se edhe Fatmires po i pëlqen djali. Të nesërmen kur dasmorët erdhën që t'ia marrin bijën, pranë saj qëndronin edhe dy motrat, tash nuse.
        Deri sa dashmorët këndonin, djalin ë Abazit nuk e zinte vendivend. Ai priste mikun të cilit ia kishte dhënë unazën e vet. Kur pa që nuk po i vintë, shtiu më pushkë, dhe e ndali dasmën duke bërtitur me gjithë zerin që pat:
       Pa mikun tim, nuk bëj dasmë! Kështu kam vendosur dhe kështu do të jetë.
       Fatmirja kuptoi mirë së cka po ndodhte. E mbuluar nën vel preku gruan pranë saj dhe i tha:
      -Thirreni burrin tim që të afrohet afër dritares, duhet që t'i tregoje dicka. 
       Ajo u habit nga guximi i nuses, por veproi si i tha ajo.
       Kur erdhi djali pranë dritares, Fatmirja shtriu dorën  dhe i tregoi unazen që ia kishte dhënë kur e pati ftuar në dasmë. Djali nga shendi ia puthi dorën dhe dasma vazhdoi tri ditë të tëra.
           Mbas një viti të shtepia e Abazt lindi djali dhe ia vunë emrin Fatmir.